• 1. Desturi mbalimbali za arusi kwa watu mbalimbali

• 2. Namna za arusi

• 3. Matengenezo

• 4. Mafuatano na sherehe

• 5. Karamu na gharama nyingine

Katika maisha kila mtu ana faradhi mbili—kuzaliwa na kufa—haziepukiki. Lakini faradhi ya tatu, karibu ya hakika kabisa kama mbili zilizotajwa juu ni arusi. Kuna desturi mbalimbali za arusi katika nchi na kwa watu mbalimbali. Tukichukua Afrika Mashariki, pana desturi mbalimbali za arusi kati ya Waislamu, Wakristo na wengine. Lakini hawa wote wana mambo mengi mamoja, kama karamu, ngoma, nguo nzuri, na mikutano ya ndugu na marafiki kwa jambo hili. Watu wakaao pamoja huambukizana desturi hata kama dini yao si moja.

Arusi zijulikanazo ni saba, yaani, arusi ya kuhala, ya mti, ya kigumbu, ya lima, ya sahani, ya kombe, na ya kilili. Ya kwanza haiadhimishwi; ya pili haina sherehe; ya tatu ni ya karamu ndogo; ya nne ina karamu kubwa; ya tano hufuatwa na karamu ya juma moja; ya sita huandaliwa karamu kwa muda wa juma mbili; na ya saba huadhimishwa kwa karamu ya mwezi mzima na fungate kubwa. Wageni wakioana na Waswahili hupendelea arusi tatu za kwanza.

Waswahili wenyewe hupenda arusi nne za mwisho. Arusi hizi ni maarufu sana kwa fahari na adhama zake. Hazimaliziki siku moja. Zina matengenezo makubwa. Washoni na masonara huajiriwa kwa kazi hii. Taarifa za makaribisho hutangulia kupelekwa. Nyumba husakifiwa zikapakwa chokaa hasa kwa wakati huu. Ndugu na marafiki huja toka kila mahali kama wageni. Hata katika nyumba ya maskini kabisa kuna shughuli ya mchana na usiku kwa muda wa siku chache kabla ya siku ya arusi.

Siku ingojewayo ikiwadia nyumba huvuma mshindo toka mapema asubuhi. Ikiwa ni arusi ya kilili hasa, mambo mengi hutokea siku hiyo. Kundi la wanawake toka kwa bibi arusi huenda kwa bwana arusi, na baadaye kundi jingine toka kwa bwana arusi huenda kwa bibi arusi, makundi haya yakuapo mafuatano makubwa hutokea alasiri. Bwana arusi huchukuliwa juu ya kilili akatanguliwa na ngoma na shangwe kubwa la waimbaji. Ndugu na wageni wakubwa hutangulia katika mafuatano. Nyuma hufuata wanawake wapambe kwa vifijo na nyimbo za arusi, “Nani akomile nyama nono? Itamu tu!” Huwapo magari na motakaa katika mafuatano hayo. Mafuatano hujikokota kama kobe katika njia kuu na mwisho hufika kwa bibi arusi.